Η Λιποπρωτεΐνη α (Lp(a)) είναι ένας τύπος λιποπρωτεΐνης που κυκλοφορεί στο αίμα και συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων. Η δομή της μοιάζει με την LDL («κακή» χοληστερόλη), αλλά περιέχει μια επιπλέον πρωτεΐνη που ονομάζεται απολιποπρωτεΐνη (a).
Γιατί είναι σημαντική;
- Αυξημένος κίνδυνος καρδιαγγειακών νοσημάτων: Υψηλά επίπεδα της Lp(a) έχουν συνδεθεί με αθηροσκλήρωση, στεφανιαία νόσο, έμφραγμα και εγκεφαλικά επεισόδια.
- Κληρονομική προδιάθεση: Τα επίπεδά της καθορίζονται κυρίως γενετικά και δεν επηρεάζονται σημαντικά από τη διατροφή ή τον τρόπο ζωής.
- Διαφορετική δράση από την LDL: Ενώ η LDL αυξάνεται από διατροφικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες, η Lp(a) παραμένει σχετικά σταθερή σε όλη τη ζωή.
Πώς μετριέται;
Η Lp(a) μετριέται μέσω ειδικής εξέτασης αίματος, η οποία δεν περιλαμβάνεται στις συνήθεις μετρήσεις χοληστερόλης. Τα φυσιολογικά επίπεδα ποικίλλουν, αλλά τιμές άνω των 50 mg/dL θεωρούνται αυξημένες και σχετίζονται με υψηλότερο καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Τι πρέπει να γίνει αν η LDL και η Lp(a) είναι αυξημένες; - Αν η LDL είναι πάνω από 100 mg/dL και η Lp(a) είναι επίσης αυξημένη, καθίσταται πιθανότερη η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής για τη μείωση της LDL.
- Ο έλεγχος της LDL σε χαμηλά επίπεδα είναι ο μόνος διαθέσιμος τρόπος για να μειωθεί ο συνολικός κίνδυνος.
- Οι στατίνες, οι αναστολείς PCSK9, και η εζετιμίμπη είναι οι κύριες επιλογές θεραπείας.
- Ακόμη και εάν ελαττωθεί η LDL Με τη θεραπεία, η Lp(a) θα παραμένει υψηλή και δεν θα αλλάξει, άρα δεν έχει νόημα να τη παρακολουθούμε τακτικά!!!ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΑΥΞΗΜΕΝΗ Lp a αρκεί!!!!
Πώς μπορεί να μειωθεί η Lp(a); - Δεν υπάρχουν εγκεκριμένα φάρμακα που να μειώνουν άμεσα την Lp(a), αλλά βρίσκονται υπό έρευνα.
- Η νιασίνη και οι αναστολείς PCSK9 μπορεί να έχουν μικρή επίδραση.
- Ο υγιεινός τρόπος ζωής βοηθά στη μείωση του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου, ακόμα κι αν δεν επηρεάζει άμεσα την Lp(a).
- Νέα γονιδιακά φάρμακα βρίσκονται υπό κλινική δοκιμή.
Ποιος πρέπει να την ελέγξει; - Άτομα με οικογενειακό ιστορικό πρώιμων καρδιαγγειακών παθήσεων.
- Άτομα με ανεξήγητα υψηλή LDL ή καρδιαγγειακή νόσο παρά τη φυσιολογική χοληστερόλη.
- Όσοι έχουν ιστορικό εγκεφαλικού ή άλλων αγγειακών παθήσεων χωρίς εμφανείς παράγοντες κινδύνου.
Συμπέρασμα
Η λιποπρωτεΐνη α είναι ένας σημαντικός αλλά συχνά παραμελημένος παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις. Εάν η LDL είναι αυξημένη (>100 mg/dL) και η Lp(a) επίσης, η φαρμακευτική αγωγή είναι πιθανότατα απαραίτητη για τη μείωση του κινδύνου. Εάν έχετε οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακών προβλημάτων, αξίζει να κάνετε την εξέταση και να συζητήσετε με τον γιατρό σας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Kronenberg F, et al. Eur Heart J. 2022;43(39):3925-3946;
- Tsimikas S, et al. J Am Coll Cardiol. 2018;71(2):177-192;
- Kronenberg F, et al. Curr Opin Lipidol. 2022; 33(6):342-352;
- Reyes-Soffer G, et al. Arterioscler Thromb Vasc Biol. 2022;42(1): e48-e60;
- Nordestgaard BG, et al. Eur Heart J. 2010;31:2844-2853;
- Nurmohamed NS, et al. Eur J Prev Cardiol. 2022; 29:769–776;
- Katsiki et al. Atherosclerosis Plus 2024; 55: 74–92
Αντωνιάδης Αντώνιος
Ιατρός Παθολόγος, MD, MSc, PhD, Diploma in Mountain Medicine
Ελευθεροεπαγγελματίας ιατρός, ILS-AMLS-ATLS certified, AMLS instructor
Πιστοποιημένος Ιατρός Προαγωνιστικού Ελέγχου Αθλητών (Κάρτα Υγείας Αθλητή)
Γενικός Γραμματέας Επαγγελματικής Εταιρείας Παθολογίας (ΕΕΠΕ)
