Το Αλφαβητάρι της φροντίδας του μωρού-Παιδιατρικές συμβουλές στους νέους γονείς.
Καθώς πλησιάζει ο καιρός να κρατήσετε στην αγκαλιά το μωρό σας, μαζί με την προσμονή μεγαλώνει το άγχος σας για τη σωστή φροντίδα του. Πράγματι οι πρώτες εβδομάδες στο σπίτι είναι διαφορετικές. Λιγότερος ύπνος και για τους δύο γονείς, ανησυχία του μωρού, ανησυχία δική σας για το τι κάνετε σωστό και τι λάθος.
Ακολουθούν σύντομες συμβουλές με βάση τα δικά σας ερωτήματα για το σωστό μεγάλωμα του μωρού. Ωστόσο, μην αμελείτε να επικοινωνείτε με τον παιδίατρο σας ο οποίος μπορεί να απαντήσει στις απορίες σας , να κατευνάσει τους φόβους σας και να είναι δίπλα σας σε κάθε πρόβλημα. Υποδεχτείτε το νέο μέλος της οικογένειας με την αγάπη που διαθέτετε και ξεκινήστε τη γνωριμία σας μαζί του.
Α
Αναγωγές
Η παλινδρόμηση μιας μικρής ποσότητας γάλακτος, η λεγόμενη «γουλιά» είναι φυσιολογικό φαινόμενο στα βρέφη είτε θηλάζουν είτε όχι. Ανησυχούμε όταν το μωρό αποβάλλει μεγαλύτερο όγκο γάλακτος με μεγάλη πίεση ή παρατηρήσουμε αίμα ή ανοιχτό πράσινο χρώμα (χολή) στον εμετό του.
Β
Βάρος
Τυπικά όλα τα νεογέννητα μπορούν να χάσουν έως 10% του βάρους τους τις πρώτες 2-3 ημέρες της ζωής τους. Αυτό συμβαίνει γιατί χάνουν κάποια υγρά κατά τον τοκετό το οποίο είναι φυσιολογικό. Ανησυχούμε όταν έκτοτε το μωρό δεν κερδίζει βάρος, δηλαδή κερδίζει λιγότερο από 14-28 γραμμάρια την ημέρα ή έχει λιγότερες από 6 υγρές πάνες το 24ωρο.
Γ
Γάλα
Το μητρικό γάλα είναι η καλύτερη επιλογή για το βρέφος σας. Αν όμως ο θηλασμός δεν είναι επιλογή της οικογένειας ή αν υπάρχει σοβαρός λόγος να δοθεί τυποποιημένο γάλα, να θυμάστε τα εξής:
α)Να χρησιμοποιείτε πάντα χλιαρό νερό, που έχετε προηγουμένως βράσει καλά.
β)Να βάζετε μία κοφτή μεζούρα από το γάλα σκόνη ανά 30 ml νερού και σε καμία περίπτωση μην αλλάξετε την αναλογία.
γ)Να ετοιμάζετε πάντα λίγο μεγαλύτερο γεύμα κάθε φορά καθώς πρέπει να μένει πάντα μια μικρή ποσότητα γάλακτος στο μπιμπερό(10-15 ml).
Δ
Διατροφή θηλάζουσας
Η κανονική και ισορροπημένη διατροφή εξασφαλίζει τόσο στη θηλάζουσα όσο και στα μωρό όλα τα απαραίτητα συστατικά για την ανάπτυξη του. Ωστόσο θα ήταν καλό να συνεχιστεί η λήψη των συμπληρωμάτων που λάμβανε κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (ασβέστιο, βιταμίνη D, σίδηρο) καθώς οι απαιτήσεις του πρώτου διαστήματος είναι αυξημένες. Επομένως ναι στο πλούσιο και ποικίλο διαιτολόγιο, όχι στα μπαχαρικά, στα πικάντικα φαγητά, στο αλκοόλ, στον καφέ για όσο θηλάζετε.
Ε
Εμβολιασμοί
Οι εμβολιασμοί αρχίζουν το δεύτερο μήνα ζωής του μωρού και παρέχονται δωρεάν. Είναι απαραίτητοι καθώς προστατεύουν το παιδί σας από σοβαρά νοσήματα, επομένως είναι ένα από τα πολυτιμότερα δώρα που μπορείτε να του χαρίσετε εκτός από τη φροντίδα σας.
Ζ
Ζώα
Τα κατοικίδια ζώα μπορεί να γίνουν επικίνδυνα για τα μωρά και τα μικρά παιδιά. Οι γάτες και οι σκύλοι μπορούν να εκφράσουν ζήλεια όπως και οι άνθρωποι. Θα ήταν συνετό το ζώο να μην μένει ποτέ μόνο με το βρέφος και να κρατείται σε απόσταση από αυτό τουλάχιστον το πρώτο διάστημα.
Η
Ήλιος
Οπωσδήποτε κρατήστε το μωρό σας σε δροσερό και σκιερό μέρος την ώρα που ο ήλιος είναι δυνατός. Τις υπόλοιπες ώρες μην ξεχνάτε να εφαρμόζετε αντιηλιακό κατάλληλο για την ηλικία του να φορά καπέλο και βαμβακερά ρούχα.
Θ
Θερμοκρασία
Τα μικρά βρέφη δεν συμπαθούν την υπερβολική ζέστη και καλό είναι να διατηρούμε τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος σταθερή και ομοιογενή. Μάλιστα η υπερθέρμανση θεωρείται μια από τις πιο συχνές αιτίες του συνδρόμου βρεφικού αιφνίδιου θανάτου. Φροντίστε ώστε η θερμοκρασία στο δωμάτιο του παιδιού να είναι στους 27o C το καλοκαίρι και στους 24o C το χειμώνα.
Ι
Ίκτερος
Ο ίκτερος εμφανίζεται όταν μια χημική ουσία που ονομάζεται χολερυθρίνη συσσωρεύεται στο αίμα του μωρού. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το δέρμα του να χρωματίζεται κίτρινο. Τα περισσότερα μωρά εμφανίζουν τις 2-3 πρώτες μέρες της ζωής τους ήπιο ίκτερο ο οποίος όμως είναι ακίνδυνος. Μάλιστα είναι πιο συχνός στα βρέφη που θηλάζουν και μπορεί να διαρκέσει πάνω από 2 εβδομάδες. Εάν ένα νεογέννητο πάρει εξιτήριο από το νοσοκομείο με υψηλή τιμή χολερυθρίνης θα πρέπει να εξεταστεί από παιδίατρο σε ένα 24ωρο από την έξοδο του.
Λ
Λόξυγκας
Ο λόξυγκας μπορεί να εμφανίζεται από καιρό σε καιρό και είναι φυσιολογικό φαινόμενο. Αν συμβεί κατά τη διάρκεια του γεύματος , αλλάξτε του θέση και βοηθήστε το να ρευτεί.
Μ
Μπάνιο
Το μπάνιο είναι απαραίτητο στην καθημερινή φροντίδα του μωρού. Όσο είναι μικρό ο καλύτερος τρόπος πλυσίματος είναι κάτω από τρεχούμενο νερό, αργότερα χρησιμοποιείστε τις ειδικές μπανιέρες. Φροντίστε το νερό να είναι χλιαρό και χρησιμοποιείστε τα ειδικά βρεφικά προϊόντα που σας έχει προτείνει ο παιδίατρος σας. Προσοχή!! Ρυθμίστε το θερμοστάτη του θερμοσίφωνα σε θερμοκρασία μικρότερη από 60o C για να αποφύγουμε τον κίνδυνο εγκαύματος της ευαίσθητης επιδερμίδας του μωρού.
Ν
Νύχια
Τις πρώτες εβδομάδες της ζωής τα νυχάκια του μωρού μεγαλώνουν πολύ γρήγορα , είναι μαλακά και σπάνε συνήθως εύκολα. Αν χρειαστεί να τα κόψετε χρησιμοποιείστε είτε μία μαλακή λίμα είτε ένα ψαλιδάκι με στρογγυλεμένες άκρες κυρίως όταν το μωρό είναι ήρεμο.
Ξ
Ξηροδερμία
Η επιδερμίδα του μωρού είναι πολύ λεπτή και ευαίσθητη. Μάλιστα τον πρώτο χρόνο της ζωής τους τα περισσότερα βρέφη εμφανίζουν ξηροδερμία. Αυτό συμβαίνει γιατί δεν έχουν αναπτυχθεί επαρκώς οι ιδρωτοποιοί και οι σμηγματογόνοι αδένες με αποτέλεσμα το δέρμα να αφυδατώνεται. Για το λόγο αυτό ενσωματώστε στην καθημερινή του φροντίδα ένα ενυδατικό γαλάκτωμα κατά προτίμηση μετά το μπάνιο.
Ο
Όραση
Αρχικά το βρέφος βλέπει θολά και ξεχωρίζει την αντίθεση άσπρου-μαύρου. Μάλιστα έως δυο μηνών μπορεί και να στραβίζει ελαφρά όταν το κρατάτε σε απόσταση. Ωστόσο η όραση του βελτιώνεται σε ακτίνα περίπου 30 εκατοστών δηλαδή μπορεί να διακρίνει πολύ καλά το πρόσωπο σας όταν το κρατάτε για να το ταΐσετε. Σταδιακά, έως τον 6ο μήνα η όραση του ωριμάζει πλήρως.
Π
Πρόωρα
Ένας τοκετός θεωρείται πρόωρος όταν πραγματοποιείται προτού ολοκληρωθούν οι 37 εβδομάδες κύησης του μωρού. Εάν το μωρό σας γεννηθεί πρόωρο μπορεί να μη μοιάζει αλλά ούτε να συμπεριφέρεται σαν τελειόμηνο. Αυτό συμβαίνει γιατί αναπτύσσεται ανάλογα με αυτή που ονομάζουμε «διορθωμένη» ηλικία, δηλαδή την ηλικία που προκύπτει όταν αφαιρούμε το χρόνο που μεσολαβεί από την ημερομηνία γέννησης και σε εκείνη που θα γεννιόταν αν ήταν τελειόμηνο.
Ρ
Ρέψιμο
Μετά από κάθε γεύμα καλό θα ήταν να βάζετε το μωρό σας να ρευτεί κρατώντας το όρθιο με το κεφάλι ακουμπισμένο στον ώμο του και χτυπώντας του ελαφρά την πλάτη. Μην θορυβηθείτε αν μετά από αρκετά λεπτά δεν έχει ρευτεί ακόμη. Συνεχίστε να το κρατάτε όρθιο για δέκα με δεκαπέντε λεπτά και μετά βάλτε το μωρό στην κούνια για να αποφύγουμε τις αναγωγές.
Σ
Συναισθήματα.
Οι πρώτες μέρες με το μωρό σας χαρακτηρίζονται από ένα μίγμα χαράς, ενθουσιασμού αλλά και εξάντλησης , φόβου και ανησυχίας. Το σώμα προσπαθεί να αναρρώσει από την διαδικασία του τοκετού και οι ορμονικές μεταβολές δεν είναι ασήμαντες. Είναι όμως οι συναισθηματικές αλλαγές αυτής της περιόδου που οδηγούν πολλές νέες μητέρες να αισθάνονται λύπη, απογοήτευση, ανεπάρκεια, ευερεθιστότητα ακόμα και θυμό για το νεογέννητο. Σε ορισμένες περιπτώσεις τα συναισθήματα που βιώνονται είναι πολύ έντονα, κατάσταση που ονομάζεται επιλόχεια κατάθλιψη και εμφανίζεται σε μια στις δέκα μητέρες. Μιλήστε στους δικούς σας ανθρώπους για αυτά που νιώθετε και μη διστάσετε να ζητήσετε τη βοήθεια ειδικού.
Τ
Ταρακούνημα
Το ταρακούνημα ενός βρέφους αποτελεί μια από τις σοβαρότερες μορφές σωματικής κακοποίησης και συμβαίνει πιο συχνά κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής. Αφορά τη σοβαρή εγκεφαλική βλάβη που προκαλείται όταν ο ενήλικας φροντιστής τινάζει βίαια το μωρό. Αυτό συχνά είναι αποτέλεσμα της κούρασης, απογοήτευσης ή θυμού του γονιού στο συνεχές κλάμα ή εκνευρισμό του μωρού. Οι συνέπειες του είναι εξαιρετικά δυσμενείς καθώς 1 στα 4 βρέφη οδηγείται στο θάνατο ενώ πάνω από τα μισά έχουν μόνιμες αναπηρίες. Προσοχή! Αν νιώθετε ότι χάνετε τον έλεγχο αφήστε το βρέφος στην κούνια του και καλέστε ένα φίλο ή συγγενή για βοήθεια και βγείτε από το σπίτι για λίγη ώρα.
Υ
Ύπνος
Φυσιολογικά τον πρώτο μήνα της ζωής τα βρέφη κοιμούνται πολλές ώρες. Η ασφαλέστερη θέση ύπνου είναι ύπτια (ανάσκελα), όχι στο πλάι ή μπρούμητα τουλάχιστον για τους πρώτους 6 μήνες . Καλό επίσης θα είναι η κούνια του να έχει σκληρό στρώμα και να αποφεύγονται τα μαξιλάρια καθώς επίσης και τα μαλακά στολίδια και παιχνίδια μέσα σε αυτή.
Φ
Φάσκιωμα
Κατά τη διάρκεια των πρώτων εβδομάδων , το μωρό σας μπορεί να ωφεληθεί από το τύλιγμα με μια ελαφριά κουβέρτα ή σεντόνι (φάσκιωμα). Φαίνεται ότι η ελαφριά πίεση γύρω από το σώμα δημιουργεί στα νεογέννητα μια αίσθηση ασφάλειας και διευκολύνει σε έναν ήσυχο ύπνο. Προσοχή! Μην φασκιώνετε το μωρό όταν η θερμοκρασία περιβάλλοντος είναι υψηλή ή έχει πυρετό. Επίσης φροντίστε να αφήνετε άφθονο χώρο για να κινεί τα ποδαράκια και μην το κρατάτε τυλιγμένο για πολλές ώρες.
Χ
Χάδι
Αντίθετα με την όραση, οι υπόλοιπες αισθήσεις του βρέφους είναι πολύ αναπτυγμένες και ιδιαίτερα η αφή. Χαϊδέψτε το με κάθε ευκαιρία! Μη φοβάστε ότι το κακομαθαίνετε! Η αγκαλιά σας του χαρίζει ευχαρίστηση, θαλπωρή και ασφάλεια και προάγει την αύξηση και ανάπτυξη του περισσότερο από οτιδήποτε άλλο.
Ψ
Ψηφιακά θερμόμετρα
Τη θερμοκρασία του σώματος τη μετράμε με το θερμόμετρο και όχι με το χέρι.
Πυρετός θεωρείται η θερμοκρασία σώματος πάνω από 38.5ο C. Η θερμομέτρηση μπορεί να γίνει σε διάφορα σημεία του σώματος (μασχάλη, αυτί ,μέτωπο, ορθό) και χρησιμοποιούμε πάντα ψηφιακά ηλεκτρονικά θερμόμετρα και όχι υδραργυρικά. Ο υδράργυρος είναι τοξικός και μπορεί να προκαλέσει δηλητηρίαση όταν εισπνευσθεί.
Ω
Ώρες γευμάτων
Τα μωράκια που θηλάζουν μπορούν να κάνουν πολύ συχνά γεύματα ακόμα και ανά μία ώρα ειδικά τον πρώτο καιρό. Το μητρικό γάλα είναι πολύ εύπεπτο και γι’ αυτό χωνεύουν γρήγορα. Γενικά ισχύει ο κανόνας : γάλα όσο θέλουν και όσο συχνά θέλουν τουλάχιστον για το πρώτο τρίμηνο. Τα μωράκια που σιτίζονται με τροποποιημένο γάλα κάνουν γεύματα ανά 3-4 ώρες με ποσότητα 60-90 ml αρχικά η οποία αυξάνεται σταδιακά ανάλογα με τις οδηγίες του παιδιάτρου σας.
Μπίλιω Παούρη,
MD,PhD Παιδίατρος
Ιατρείο: Παύλου Μελά 42 & Δημητρακοπούλου 21,
Κορυδαλλός Πειραιάς
Τηλ: 2167004825, 6944653334
e-mail: docpaouri@yahoo.com
Δείτε τα άρθρα της παιδιάτρου στο Mediteam.gr
