Ο πνευμονιόκοκκος ( Streptococcus pneumoniae )
είναι ένα μικρόβιο σε σχήμα διπλού κόκκου, το οποίο συνήθως καλύπτεται από πολυσακχαριδική κάψα. Η κάψα αυτή αποτελεί τη βάση της παθογονικότητάς του για τον άνθρωπο. Με βάση την αντιγονική δομή τωνπολυσακχαριτών της κάψας, έχουν απομονωθεί πάνω από 90 ορότυποι, αλλά υπολογίζεται ότι το 62% των διεισδυτικών πνευμονιοκοκκικών λοιμώξεων οφείλεται στους 10 συχνότερους από αυτούς.
Αποτελεί σημαντικό αίτιο νοσηρότητας και θνητότητας παγκοσμίως. Συνολικά κάθε χρόνο 1,6 εκατ. άνθρωποι στον κόσμο πεθαίνουν από ασθένειες που προκαλούνται από τον πνευμονιόκοκκο, από τους οποίους περίπου 700.000-1.000.000 είναι παιδιά κάτω των 5 ετών (το πρόβλημα είναι πιο έντονο στις χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου). Μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν τα παιδιά κάτω των 2 ετών και οι ηλικιωμένοι.
ΜΕΤΑΔΟΣΗ
Πολλοί άνθρωποι είναι φορείς του πνευμονιόκοκκου(εντοπίζεται κυρίως στο ρινοφάρυγγα) χωρίς να νοσούν. Υπολογίζεται ότι περίπου 10% των ενηλίκων είναι φορείς , ενώ στα παιδιά σχολικής ηλικίας το ποσοστό ανεβαίνει στο 60% ! Ο ασθενής μπορεί να νοσήσει είτε από αυτομόλυνση (π.χ μια πτώση του ανοσοποιητικού μας συστήματος λόγω υποσιτισμού, κατάχρησης αλκοόλ ή προηγούμενης ιογενούς λοίμωξης του αναπνευστικού, μπορεί να επιτρέψει στο μικρόβιο να προκαλέσει νόσο) , είτε με μετάδοση του μικροβίου αερογενώς μέσω σταγονιδίων από άτομο σε άτομο.
ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕΙ
• ΜΕΣΗ ΩΤΙΤΙΔΑ
Είναι η πιο συχνή βακτηριακή λοίμωξη στα παιδιά και ο πνευμονόκοκκος το πιο συχνό μικρόβιο που την προκαλεί. Χαρακτηρίζεται από έντονο πόνο στο αυτί. Το 80% των περιστατικών μέσης ωτίτιδας αντιμετωπίζεται χωρίς να προκαλέσει απώτερες και χρονιές επιπλοκές. Ωστόσο, οι λοιμώξεις του μέσου ωτός δεν είναι πάντα ήπιες και ευκολά αντιμετωπίσιμες. Σε σοβαρές περιπτώσεις, η μέση ωτίτιδα μπορεί́ να προκαλέσει προβλήματα στην ακοή́ και καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λογου , ενώ́ μπορεί́ να χρειαστεί́ χειρουργική́ επέμβαση για τη θεραπευτική́ αντιμετώπισή της.
• ΠΝΕΥΜΟΝΙΑ
Η πνευμονιοκοκκική πνευμονία είναι μία από τις συχνότερες μορφές πνευμονίας και αποτελεί μικροβιακή φλεγμονή των πνευμόνων. Συνήθως, προηγείται ιογενής λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος (κυρίως γρίππη) και η έναρξή της είναι αιφνίδια με κύμα ρίγους και υψηλό πυρετό. Άλλα συμπτώματα της πνευμονίας είναι πόνος στο θώρακα, βήχας με πτύελα και δυσκολία στην αναπνοή.
• ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑ
Με τον όρο βακτηριακή μηνιγγίτιδα εννοούμε οξεία λοίμωξη του κεντρικού νευρικού συστήματος με συμμετοχή των μηνίγγων. Στα παιδιά, ο μηνιγγιτιδόκοκκος, ο πνευμονιόκοκκος και ο αιμόφιλος ινφλουέντζας τύπου Β προκαλούν πάνω από το 75% όλων των κρουσμάτων βακτηριακήςμηνιγγίτιδας. Στους ενήλικες επικρατεί ο πνευμονιόκοκκος ακολουθούμενος από το μηνιγγιτιδόκοκκο. Η μηνιγγίτιδα εκδηλώνεται με υψηλό πυρετό, έντονους πονοκεφάλους και ανησυχία, αυχενική δυσκαμψία, ζάλη, ναυτία, έμετο, απώλεια προσανατολισμού και φωτοφοβία. Τα βρέφη και τα μικρά παιδιά παρουσιάζουν λιγότερο τυπικά συμπτώματα όπως υπνηλία, απάθεια, ανορεξία και κακοδιαθεσία. Η μηνιγγίτδαμπορεί να αποτελέσει επιπλοκή προηγούμενης πνευμονιοκοκκικής νόσου
(π.χ πνευμονίας).
• ΒΑΚΤΗΡΙΑΙΜΙΑ / ΣΗΨΗ
H σήψη είναι μια σοβαρή κατάσταση που προκαλείται από την αντίδραση του οργανισμού σε μια λοίμωξη και μπορεί να οδηγήσει σε δυσλειτουργία πολλαπλών οργάνων και το θάνατο. Οι μικροοργανισμοί και τα βακτήρια περνούν στο αίμα και από εκεί προσβάλλουν διάφορα όργανα.Στα τυπικά συμπτώματα της μόλυνσης του αίματος περιλαμβάνονται υψηλός πυρετός, έντονη αδιαθεσία, ανορεξία, εμφανής κατάπτωση, ταχυπαλμία, ταχύπνοια και συχνά χαμηλή αρτηριακή πίεση.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Ανάλογα με το είδος της λοίμωξης και τη σοβαρότητά της χορηγείται κατάλληλη αντιβιοτική αγωγή, σύμφωνα με ιατρικές οδηγίες. Οι περισσότεροι ασθενής με μέση ωτίτιδα και πνευμονία της κοινότητας αντιμετωπίζονται με αντιβιοτικά σχήματα από το στόμα, τα οποία καλύπτουν και τον πνευμονιόκοκκο. Διάφορα σκευάσματα αποτελούν θεραπεία εκλογής. Δυστυχώς, τελευταία, διάφορες μελέτες δείχνουν ολοένα και αυξανόμενες αντοχές διαφόρων στελεχών στην πενικιλίνη. Τα περισσότερα ανθεκτικά στην πενικιλίνη στελέχη παραμένουν ευαίσθητα σε τρίτης γενιάς κεφαλοσπορίνες.
ΟΜΑΔΕΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
Αναπτύσσουν συχνότερα- και συνήθως βαρύτερες-πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις τα εξής άτομα
:• Ηλικίας άνω των 65 ετών
.• Με χρόνια νοσήματα (καρδιοπάθειες, πνευμονοπάθειες,
νεφροπάθειες, σακχαρώδη διαβήτη, αυτοάνοσανοσήματα)
.• Ανοσοκατασταλμένα
.• Έπειτα από σπληνεκτομή
.• Συστηματικοί καπνιστές
• Με δρεπανοκυτταρική ή μικροδρεπανοκυτταρικήαναιμία.
• Σε κλειστές κοινότητες (γηροκομεία, ιδρύματα χρονίως πασχόντων)
.• Παιδιά άνω των 2 ετών με χρόνια νοσήματα ή ανοσοανεπάρκεια
.• Παιδιά μικρότερα των 2 ετών.
ΑΣΠΙΔΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ο ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ !
Παρά την επικινδυνότητά τους , οι πνευμονιοκοκκικέςνόσοι μπορούν να προληφθούν μέσω των εμβολίων. Στην Ελλάδα ο εμβολιασμός έναντι του πνευμονιόκοκκου έχει ενταχθεί στο Εθνικό Σύστημα Υγείας από́ το 2006 και συνιστάται για όλα τα υγιή παιδιά 2-59 μηνών, για όλους τους ενήλικες άνω των 65 ετών, καθώς και ενήλικες 18- 64 ετών που ανήκουν στις παραπάνω ομάδες υψηλού κινδύνου. Όταν εμβολιαζόμαστε προστατεύουμε τόσο τους εαυτούς μας, όσο και τους γύρω μας. Για να ανακοπεί η εξάπλωση μιας νόσου δεν αρκεί να προσβλέπουμε στο ότι οι συνάνθρωποί μας θα κάνουν το σωστό, αλλά πρέπει να κάνουμε και εμείς το ίδιο!
Σε κάθε περίπτωση η κατάλληλη επιλογή εμβολίου, καθώς και ενημέρωση για τις ενδείξεις και τις αντενδειξεις του , θα γίνει από το θεράπων ιατρό και κατόπιν συνεννόησης μαζί του.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ1.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/
PMC3685878/
2.Lippincott’s I llustrated Reviews- Microbiology. Richard A. Harvey, Pamela C. Champe3. Centers for Disease Control and Prevention. Pneumococcal disease in: Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases. Atkinson W, Wolfe S, Hamborsky J, McIntyre L, eds. 11th ed. Washington DC: Public Health Foundation, 2009; 217-230.
Βάιος Σπυρόπουλος MD, Msc
Ιατρός Βιοπαθολόγος
Επιστημονικά υπεύθυνος ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ «ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΠΙΒΛΕΨΗ»
www.iepivlepsi.gr
Αθρογραφία γιατρού το Mediteam:
https://mediteam.gr/category/βάιος-σπυρόπουλος/
