Το μέλασμα (κοινώς ¨πανάδα¨) είναι ένα πολύ συχνό πρόβλημα στη δερματολογία. Αφορά στην εμφάνιση καφέ-γκρι κηλίδων σε ηλιοεκτεθειμένα σημεία όπως το πρόσωπο αλλά και το ντεκολτέ ή οι πήχεις.
Η βασική αιτία είναι ακόμη αδιευκρίνιστη. Για κάποιο λόγο σε ορισμένους ασθενείς τα μελανινοκύτταρα παθαίνουν «ακράτεια μελανίνης» δηλαδή παράγουν υπερβολικά μεγάλες ποσότητες «χρώματος».
Αυτοί οι ασθενείς είναι κυρίως γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας και με σκούρο δέρμα.
Γνωρίζουμε όμως πολύ καλά ποιοι παράγοντες οδηγούν στην εμφάνιση των πανάδων:
Υπεριώδης ακτινοβολία: Τα μελανινοκύτταρα του δέρματος είναι ευαίσθητα στη δράση του ήλιου. Η «ακράτεια μελανίνης» εμφανίζει επιδείνωση τους θερινούς μήνες ενώ είναι ηπιότερη το χειμώνα. Αυτός είναι και ο λόγος που το μέλασμα υποτροπιάζει κάθε καλοκαίρι.
Ορμονικές αλλαγές: Συχνά οι πανάδες κάνουν την εμφάνισή τους κατά τη διάρκεια μιας εγκυμοσύνης ή μετά από αυτήν («μάσκα της εγκυμοσύνης» είναι ο όρος στη δερματολογία). Επίσης κατά την εμμηνόπαυση ίσως δούμε μείωση ή και εξαφάνιση των πανάδων. Ο λόγος είναι η ευαισθησία των μελανινοκυττάρων στη δράση των οιστρογόνων που ο οργανισμός παράγει.
Αντισυλληπτικά: Η λήψη αντισυλληπτικών δηλαδή η χορήγηση ορμονών για ιατρικούς λόγους ή ως μέσο αντισύλληψης μπορεί να πυροδοτήσει μέλασμα.
Καλλυντικά και θεραπείες περιποίησης: Η χρήση σκευασμάτων που ερεθίζουν το δέρμα ή επεμβατικές θεραπείες περιποίησης χωρίς τη χρήση αντηλιακού μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση πανάδων.
Ποιες είναι οι διαθέσιμες θεραπείες για το μέλασμα;
Καταρχήν να ξεκαθαρίσουμε ότι στο μέλασμα μπορούμε να πετύχουμε πλήρη αλλά όχι οριστική ύφεση. Κι αυτό γιατί η ευαισθησία των μελανινοκυττάρων σε πιθανή επανέκθεση στον ήλιο συνεχίζει να υπάρχει και θα εκδηλωθεί αν δε λάβουμε τα κατάλληλα μέτρα.
H δερματολογία διαθέτει πλέον μια ποικιλία θεραπευτικών μέσων για την πανάδα. Τα κυριότερα είναι:
Υδροκινόνη. Ισχυρή λευκαντική ουσία σε μορφή κρέμας μόνη της ή σε συνδυασμό με άλλες λευκαντικές ουσίες (μείγμα Klingman). Η αγωγή διαρκεί τουλάχιστον 2 μήνες. Ποτέ μαζί με εγκυμοσύση ή θηλασμό.
Τοπικά ρετινοειδή και κορτικοειδή. Κάνουν ήπια απολέπιση και διώχνουν τα στρώματα της επιδερμίδας με περίσσεια μελανίνης. Επίσης «προγραμματίζουν» τα μελανινοκύτταρα να δουλεύουν λιγότερο.
Αζελαϊκό οξύ σε μορφή κρέμας. Έχει βρεθεί ότι καταστέλλει την παραγωγή μελανίνης στην πανάδα.
Χημικά peeling όπως ΑΗΑs ή TCA. Ιδιαίτερα αποτελεσματικά στο επιφανειακό μέλασμα. Θέλει ωστόσο προσοχή στο πιο βαθύ. Έχει εποχιακούς περιορισμούς.
Καλλυντικά προϊόντα με συνδυασμό λευκαντικών και απολεπιστικών ουσιών. Μπορεί να παρέχουν και αντηλιακή προστασία. Συνήθως είναι κατάλληλα για μια ήπια πανάδα ή ως θεραπεία συντήρησης.
Dermapen. Πολύ αποτελεσματικό. Προκαλεί ένα reset στα μελανινοκύτταρα και αναστέλλει την υπερπαραγωγή μελανίνης. Γίνεται όλες τις εποχές.
Τι είναι οι καφέ κηλίδες-εφηλίδες και ποια είναι η διαφορά τους με το μέλασμα;
Οι καφέ κηλίδες ή εφηλίδες είναι τα καφέ σημάδια που εμφανίζονται προοδευτικά σε φωτοεκτεθειμένα σημεία του σώματος . Οι καφέ κηλίδες είναι τα πιο γνωστά και εύκολα αναγνωρίσιμα σημάδια της δερματικής γήρανσης ή “δερματοπόρωσης”. Αυτές δεν αφορούν μόνο ηλικιωμένους αλλά και άτομα νεότερων ηλικιών με ιστορικό έκθεσης στον ήλιο ή οικογενειακή προδιάθεση. Οι καφέ κηλίδες είναι επίπεδα σημάδια όρια και χρώμα σε διάφορες αποχρώσεις του καφέ. Αποτελούν καλοήθεις υπερπλασίες των κυττάρων της επιδερμίδας και είναι εντελώς επιφανειακές. Οι περιοχές που τις εντοπίζουμε κυρίως είναι το πρόσωπο, η ραχιαία επιφάνεια των χεριών, τα άκρα και η πλάτη. Οι καφέ κηλίδες έχουν την τάση να εμφανίζονται και να πολλαπλασιάζονται με το χρόνο.
Κηλίδες & πανάδες είναι το ίδιο;
Τον όρο «πανάδες» τον χρησιμοποιεί το ευρύ κοινό εννοώντας ένα ευρύ φάσμα δυσχρωμιών του προσώπου και του σώματος. Έτσι συναντάμε τον όρο πανάδες στην περίπτωση των καφέ σημαδιών/εφηλίδων. Επίσης τον συναντάμε και στην περίπτωση του μελάσματος. Το μέλασμα μπορεί πολλές φορές να συγχέεται με τις εφηλίδες αλλά είναι τελείως διαφορετικό πράγμα. Το μέλασμα το δημιουργεί η υπερπαραγωγή μελανίνης από τα μελανινοκύτταρα των φωτοεκτεθειμένων περιοχών. Συνεπώς, δεν έχει καμία σχέση με την υπερπλασία των επιδερμιδικών κυττάρων.
Αυτή η διαφορά έχει σημασία στη θεραπεία. Όπως θα δούμε παρακάτω τα καφέ σημάδια τα αντιμετωπίζουμε με επιτυχία με τη βοήθεια συντηρητικών κι επεμβατικών μεθόδων. Αντίθετα το μέλασμα έχει άλλη στρατηγική αντιμετώπισης.
Πως αφαιρούμε τις καφέ κηλίδες;
Στόχος του δερματολόγου είναι να απαλλάξει τον ασθενή του από τα αντιαισθητικά καφέ σημάδια που δίνουν την εντύπωση του γήρατος πολλές φορές άδικα. Αυτό μπορεί να γίνει με συντηρητικά μέσα ή με επεμβατικές μεθόδους.
Στα συντηρητικά μέσα περιλαμβάνουμε θεραπείες με εφαρμογή κρεμών που περιέχουν λευκαντικούς ή απολεπιστικούς παράγοντες (οξέα φρούτων, ρετινόλη). Έχουν αποτελεσματικότητα στις ανοιχτόχρωμες κηλίδες και μόνο μετά από μακρά περίοδο εφαρμογής. Τις χρησιμοποιούμε και σαν θεραπεία συντήρησης μετά από επεμβατικές μεθόδους.
Υπάρχουν επεμβατικές μέθοδοι όπως ο καυτηριασμός με κρυοθεραπεία . Η κρυοθεραπεία χρησιμοποιείται κατά κόρον και είναι αποτελεσματική για τις εφηλίδες. Στόχος της είναι η καταστροφή κι αποκόλληση μέρους ή ολόκληρης της εφηλίδας μετά από μία ή περισσότερες εφαρμογές. Ωστόσο ενέχει τον κίνδυνο εμφάνισης σημαδιών και μόνιμων δυσχρωμιών.
Δοκιμασμένη και αποτελεσματική είναι και η εφαρμογή χημικών πήλινγκ στις καφέ κηλίδες. Θέλουμε μια σειρά συνεδριών με μεσοδιαστήματα 3-4 εβδομάδων. Κάθε συνεδρία επιτυγχάνει την αφαίρεση ενός μέρους της πανάδας μέσω ελεγχόμενης απολέπισης. Η εφαρμογή πήλιγνκ βοηθά κυρίως σε φωτογηρασμένες περιοχές με πάρα πολλές καφέ κηλίδες. Ως μέθοδος έχει εποχιακούς περιορισμούς.
Στο ιατρείο μας η θεραπεία εκλογής είναι η laser αφαίρεση των καφέ κηλίδων.
Το εξειδικευμένο Q-switched Alexandrite laser φροντίζει ώστε να πετυχαίνουμε αφαίρεση των εφηλίδων πλήρως και χωρίς βλάβη στο υποκείμενο δέρμα εξασφαλίζοντας ένα άριστο αισθητικά αποτέλεσμα. Η εφαρμογή είναι ταχεία και με άμεσο αποτέλεσμα. Ο ασθενής ξαπλώνει και φοράει ειδικά προστατευτικά γυαλιά. Συνήθως δεν είναι απαραίτητη τοπική αναισθητική κρέμα. Αν είναι απαραίτητο εφαρμόζουμε αναισθητική κρέμα λίγη ΄ώρα πριν τη θεραπεία.
Κατά τη διάρκεια της συνεδρίας ο ασθενής νιώθει μικρά τσιμπήματα. Το ανεπιθύμητο σημάδι απορροφά την εφαρμοζόμενη ενέργεια του laser και στη θέση του κάνει την εμφάνισή της μια μικρή κρούστα. Το σημείο δεν πρέπει να βραχεί για ένα εικοσιτετράωρο και μπορεί να συνοδεύεται από πολύ ήπια φαγούρα. Τοπικά ο ασθενής συνήθως εφαρμόζει ανακουφιστικές κομπρέσες αρχικά και επουλωτική κρέμα μετά. Η κρούστα αφήνεται να πέσει μόνη της μετά από λίγες μέρες αποκαλύπτοντας νέο υγιές δέρμα χωρίς σημάδια και δυσχρωμίες! Η μόνη φροντίδα που χρειάζεται είναι η προστασία του νέου δέρματος με αντηλιακό! Δείτε εδώ πώς γίνεται η αφαίρεση καφέ σημαδιών με Laser.
Καζάκος Χαράλαμπος
δερματολόγος-αφροδισιολόγος
http://www.kazakos-derma.gr
Τα άρθρα του γιατρού στο mediteam.gr
https://mediteam.gr/category/καζακοσ-χ/
Διαδυκτιακό κανάλι:
YouTube
Ακολουθείστε τον ιατρό στα social:
