ΛΙΘΙΑΣΗ ΤΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΄

Η Ουρολιθίαση είναι μία παθολογική κατάσταση η οποία χαρακτηρίζεται από την παρουσία λίθων σε οποιοδήποτε σημείο του αποχετευτικού συστήματος των ούρων. Έτσι, λίθος μπορεί να παρουσιάζεται στους νεφρούς, τους ουρητήρες ή την ουροδόχο κύστη.

Στις αναπτυγμένες χώρες του κόσμου, η ουρολιθίαση είναι μία από τις πιο συνηθισμένες παθήσεις του ουροποιητικού συστήματος. Υπολογίζεται ότι σε αυτές τις χώρες ένα ποσοστό από 1-5% του γενικού πληθυσμού έχει λίθους ουροποιητικού. Συχνότερα παρουσιάζεται σε ηλικίες μεταξύ 20-50 ετών.

Η λιθίαση είναι επίσης συχνότερη στους άνδρες σε ποσοστό 3:1 σε σχέση με τις γυναίκες. Έτσι, 1 στους 100 λευκούς άνδρες τον χρόνο παρουσιάζει συμπτώματα οφειλόμενα σε λίθο. Ένας άνθρωπος που εμφάνισε λιθιασικό επεισόδιο, έχει περίπου 50% πιθανότητα να ξαναπαρουσιάσει ένα ακόμη μέσα σε 5-10 χρόνια.

Αυτή η σειρά δημοσιεύσεων (σε 2 μέρη) επιχειρεί να ενημερώσει με απλό τρόπο πάνω στις πιο συνηθισμένες απορίες που μπορεί να έχει κάποιος σε σχέση με την λιθίαση, ξεκινώντας από τα βασικά και καταλήγοντας στις θεραπευτικές επιλογές που έχει στα χέρια του ο Ουρολόγος προκειμένου να βοηθήσει τον ασθενή του.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΛΙΘΟΣ;

Ο λίθος αποτελείται συνηθέστερα από ένα ή περισσότερα είδη αλάτων που περιβάλλουν έναν πυρήνα. Τα άλατα εναποτίθενται σταδιακά ανά στρώσεις και έτσι ο λίθος μεγαλώνει σε μέγεθος. 80% των λίθων περιέχουν ασβέστιο. 10% περιέχουν ουρικό οξύ, ενώ υπάρχουν και λίθοι από πιο ασυνήθιστα υλικά (π.χ. κυστίνη). Ένα ποσοστό περίπου 7% των λίθων οφείλονται στην δραστηριότητα μικροβίων (λίθοι στρουβίτη).

ΠΟΥ ΣΧΗΜΑΤΙΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΛΙΘΟΙ;

Οι λίθοι σχεδόν αποκλειστικά σχηματίζονται στο αποχετευτικό σύστημα του νεφρού. Σπάνια μπορεί να σχηματίζονται στην ουροδόχο κύστη, ενώ σπανιότατα στους ουρητήρες.

Αρχικά ο λίθος «αγκυροβολεί» κάπου στο ουροποιητικό και στη συνέχεια αυξάνεται σταδιακά σε μέγεθος. Μπορεί να παραμείνει στην ίδια θέση, ωστόσο δεν αποκλείεται να μετακινηθεί χαμηλότερα (πιο συχνά από  τον νεφρό στον ουρητήρα).

Σχηματική αναπαράσταση λίθου που σχηματίζεται στον αριστερό νεφρό. Τυχόν αποκόλλησή του και μετακίνησή του προς τον ουρητήρα μπορεί να προκαλέσει απόφραξη.

ΤΙ ΦΤΑΙΕΙ;

Με διαφορά, ο σπουδαιότερος παράγοντας κινδύνου είναι η μειωμένη πρόσληψη υγρών σε συνδυασμό με τις απώλειές τους, δηλαδή το ισοζύγιο υγρών στο σώμα μας. Ή, με απλούστερα λόγια, ο μικρός όγκος των παραγόμενων ούρων. Άλλοι παράγοντες είναι διάφορα μεταβολικά νοσήματα, νοσήματα του εντέρου, χειρουργικές επεμβάσεις στο έντερο, το είδος της δίαιτας (π.χ. αυξημένη κατανάλωση τροφών πλούσιων σε οξαλικά, καθώς και τροφών που ανεβάζουν τα επίπεδα του ουρικού οξέος), γενετικά σύνδρομα (π.χ. κυστινουρία), χρόνιες ουρολοιμώξεις και λήψη κάποιων φαρμάκων.

Επίσης, παρά την ευρέως διαδεδομένη άποψη ότι «φταίει το ασβέστιο», γνωρίζουμε ότι τα οξαλικά έχουν πολύ ισχυρότερη λιθογόνο επίδραση από το ασβέστιο. Αντίστοιχα, γνωρίζουμε ότι δεν ευθύνεται ούτε το «σκληρό» νερό (νερό πλούσιο σε άλατα) που μπορεί να καταναλώνει κάποιος.

Για τους λίθους της κύστης, τέλος, συχνότατα ευθύνεται η πλημμελής κένωση της ουροδόχου κύστης, όπως συμβαίνει λόγου χάρη στην υπερπλασία του προστάτη.

ΤΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΧΕΙ Η ΛΙΘΙΑΣΗ;

Δεν είναι σίγουρο ότι ένας λίθος θα είναι εξαρχής και συμπτωματικός. Ίσως δε, να μη δώσει ποτέ ενοχλήσεις. Ένας νεφρικός λίθος που μεγαλώνει σε μέγεθος μπορεί να αποφράξει ένα τμήμα του αποχετευτικού συστήματος του νεφρού προκαλώντας συμπτώματα. Συχνότερα πάντως τα μεγαλύτερα προβλήματα δημιουργούνται όταν ένας νεφρικός λίθος «ξεκολλήσει» από τον νεφρό. Η κάθοδος του λίθου στον – λεπτής διαμέτρου – ουρητήρα είναι πιθανόν να προκαλέσει μερική ή ολική απόφραξη του, οπότε ο νεφρός κι ο ουρητήρας αρχίζουν να διογκώνονται από τα ούρα που δεν μπορούν να αποχετευτούν. Το συχνότερο σύμπτωμα τότε είναι ο κολικός, ένας ισχυρός πόνος με διακυμάνσεις που μπορεί να συνοδεύεται από ναυτία, εμετούς, ιδρώτα. Ο πόνος είναι οσφυϊκός  (στην πίσω πλευρά του κορμού, δεξιά ή αριστερά εκεί που τελειώνει ο θώρακας) και μπορεί να επεκτείνεται στο πλάγιο της κοιλιάς, χαμηλά στην κοιλιά και στα έξω γεννητικά όργανα. Μπορεί να παρουσιαστεί αιματουρία, συχνουρία και έπειξη (έντονη επιθυμία) για ούρηση. Όταν συνυπάρχει λοίμωξη, ο ασθενής παρουσιάζει υψηλό πυρετό ή καταπληξία.

 

Κολικός: με μπλε χρώμα η κατανομή του νεφρικού πόνου και με γαλάζιο χρώμα η κατανομή του ουρητηρικού πόνου.

 

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΛΙΘΙΑΣΙΚΟΥ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΥ

Η λήψη του ιστορικού και η κλινική εξέταση είναι πολύ σημαντικές. Ο ειδικός ιατρός κατευθύνεται, έτσι, για τις περαιτέρω αναγκαίες εξετάσεις. Η εξέταση εκλογής, όπου είναι δυνατόν να γίνει, είναι η αξονική τομογραφία χωρίς σκιαγραφικό. Εναλλακτικά μπορεί να αρκεί ένα υπερηχογράφημα ή μια ακτινογραφία του ουροποιητικού. Αναγκαία είναι η εξέταση ούρων.Αναλόγως των ευρημάτων μπορεί να χρειαστούν και αιματολογικές εξετάσεις.Η παρούσα δημοσίευση συνιστά επιστημονική εργασία του υπογράφοντος αυτήν και σε καμια περίπτωση δεν αποτελεί προτροπή για λήψη φαρμάκων η διενέργεια συγκεκριμένης ιατρικης πράξης. Κάθε ασθενής θα πρέπει να συμβουλεύεται το γιατρό του και να μη λαμβάνει φάρμακα χωρίς ιατρική συνταγή