ΕΙΣΑΓΩΓΗ
«Η κλιματική αλλαγή και τα ακραία καιρικά φαινόμενα (όπως βροχοπτώσεις, καταιγίδες, ξηρασία, πυρκαγιές) που αυτή συνεπάγεται επηρεάζουν ή σίγουρα θα επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την υγεία μας. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς επηρεάζει το φαινόμενο της υπερθέρμανσης του πλανήτη τη δημόσια υγεία είναι και η αύξηση των κρουσμάτων λοιμωδών νοσημάτων, η μετάδοση των οποίων γίνεται μέσω διαβιβαστών (κουνουπιών), με κυριότερο εκπρόσωπο τον ιό του Δυτικού Νείλου
Ο ιός του Δυτικού Νείλου εντοπίστηκε για πρώτη φορά, το 1937, σε μια γυναίκα με εμπύρετο νόσημα στην Ουγκάντα, στην επαρχία του Δυτικού Νείλου απ’ όπου και πήρε το όνομά του. Η πρώτη μεγάλη επιδημία στην Αμερική έλαβε χώρα το 1999. Στην Ευρώπη, οι πρώτες μεγάλες επιδημίες ήταν το 1996 στο Βουκουρέστι και στη Ρωσία το 1999.
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΩΡΟ
Σύμφωνα με το Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), από την αρχή της περιόδου 2019 μέχρι τις 22 Αυγούστου έχουν διαγνωστεί και διερευνηθεί 96 κρούσματα λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου στην Ελλάδα, εκ των οποίων τα 59 παρουσίασαν εκδηλώσεις από το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (ΚΝΣ, εγκεφαλίτιδα ή/και μηνιγγίτιδα ή/και οξεία χαλαρή παράλυση) και 37 είχαν ήπιες εκδηλώσεις.
Έχουν καταγραφεί δέκα θάνατοι ασθενών με λοίμωξη από τον ιό, όλοι ηλικίας άνω των 60 ετών.
Τα κρούσματα έχουν καταγραφεί σε οικισμούς στις Περιφερειακές Ενότητες Ξάνθης, Καβάλας, Ροδόπης, Έβρου, Λάρισας, Καρδίτσας, Τρικάλων, Ανατολικής Αττικής, Πέλλας, Πιερίας, Ημαθίας, Σερρών, Χαλκιδικής και Μ.Ε. Θεσσαλονίκης.
Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται συνοπτικά, τα κρούσματα λοίμωξης από ιό του Δυτικού Νείλου που διαγνώσθηκαν και δηλώθηκαν στη χώρα μας, τα τελευταία έτη (2010- 2018, πηγή: ΕΟΔΥ)
| Κρούσματα λοίμωξης από τον ιό του ΔΝ | Έτος | ||||||||
| 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | |||||
| Σύνολο κρουσμάτων | 262 | 100 | 161 | 86 | 15 | 0 | 0 | 48 | 316 |
| Με προσβολή του ΚΝΣ* | 197 | 75 | 109 | 51 | 14 | 0 | 0 | 28 | 243 |
| Χωρίς προσβολή του ΚΝΣ | 65 | 25 | 52 | 35 | 1 | 0 | 0 | 20 | 73 |
| Θάνατοι κρουσμάτων | 35 | 9 | 18 | 11 | 6 | 0 | 0 | 5 | 50 |
*εγκεφαλίτιδα ή/και μηνιγγίτιδα ή/και οξεία χαλαρή παράλυση
ΜΕΤΑΔΟΣΗ
Ο ιός του Δυτικού Νείλου μεταδίδεται κυρίως μέσω του τσιμπήματος μολυσμένων «κοινών» κουνουπιών (Culex spp), τα οποία προηγουμένως έχουν τσιμπήσει μολυσμένα πτηνά. Η βασική δεξαμενή του ιού στη φύση είναι κυρίως τα άγρια πτηνά, από όπου μολύνονται τα κουνούπια, ενώ οι άνθρωποι δε μεταδίδουν περαιτέρω τον ιό σε άλλα κουνούπια. Λιγότερο συχνός τρόπος μετάδοσης είναι μέσω μετάγγισης μολυσμένου αίματος, ενώ έχουν παγκοσμίως αναφερθεί μεμονωμένα περιστατικά μετάδοσης μέσω μεταμόσχευσης, από τη μητέρα στο έμβρυο, με το θηλασμό, με το χειρισμό άρρωστων ζώων ή μολυσμένων δειγμάτων από άτομα που δουλεύουν σε εργαστηριακό περιβάλλον.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
- ο 80% των ατόμων που μολύνονται από τον ιό είναι ασυμπωματικά και συνεπώς μπορεί να έχουν μολυνθεί με τον ιό κάποια στιγμή στη ζωή τους και να μην το γνωρίζουν.
- Το 20% αυτών που μολύνονται εμφανίζουν ήπια κλινικά συμπτώματα όπως πυρετό, πονοκέφαλο, πόνο στους μυς και τα κόκκαλα, δερματικά εξανθήματα συνήθως στον κορμό και διόγκωση των λεμφαδένων. Από τη στιγμή της μόλυνσης μέχρι τη στιγμή της εμφάνισης των συμπτωμάτων, μεσολαβεί ένα χρονικό διάστημα 2- 14 ημερών, περίοδος που μπορεί να παραταθεί σε ασθενείς με διαταραχές του ανοσοποιητικού τους συστήματος. Τα συμπτώματα διαρκούν 5- 7 ημέρες και υποχωρούν.
- Λιγότερο του 1% των ατόμων που μολύνονται από τον ιό, θα εμφανίσουν σοβαρή κλινική εικόνα με συμμετοχή του κεντρικού νευρικού συστήματος (μηνιγγίτιδα/ εγκεφαλίτιδα). Τα συμπτώματα της σοβαρής νόσου περιλαμβάνουν τον υψηλό πυρετό και έντονο πονοκέφαλο, τον αποπροσανατολισμό και τις διαταραχές συμπεριφοράς, τους σπασμούς, την παράλυση, το κώμα.
Τα άτομα που βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο για σοβαρή νόσο και θάνατο είναι οι ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς και οι άνθρωποι ηλικίας άνω των 65 ετών, που λόγω και άλλων νοσημάτων, έχουν επιβαρυμένο ιστορικό.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η θεραπεία είναι υποστηρικτική και συχνά περιλαμβάνει νοσηλεία, ενδοφλέβια υγρά, αναπνευστική υποστήριξη και πρόληψη δευτερογενών λοιμώξεων. Δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο για τον άνθρωπο.
ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ
Ελλείψει εμβολίου, ο μόνος τρόπος για τη μείωση της πιθανότητας λοίμωξης στους ανθρώπους είναι η ευαισθητοποίηση σχετικά με τους παράγοντες κινδύνου και η εκπαίδευση των ανθρώπων σχετικά με τα μέτρα που μπορούν να λάβουν για να μειώσουν την έκθεση στον ιό.
- Μείωση του κινδύνου μετάδοσης από τα κουνούπια μέσω της χρήσης κουνουπιέρων, προσωπικών εντομοαπωθητικών, ανοιχτόχρωμων ρούχων (πουκάμισα και παντελόνια με μακριά μανίκια) και της αποφυγής της υπαίθριας δραστηριότητας σε ώρες που υπάρχουν αυξημένοι πληθυσμοί κουνουπιών. Αποφυγή δημιουργίας σημείων στον κήπο ή την βεράντα με στάσιμα νερά ( π.χ κατά το πότισμα )
- Κρατική παρέμβαση με οργανωμένο σχέδιο, προκειμένου με κατάλληλους ψεκασμούς να καταστρέφονται οι χώροι αναπαραγωγής κουνουπιών σε κατοικημένες περιοχές.
- Μείωση του κινδύνου μετάδοσης από ζώο σε άνθρωπο. Τα γάντια και άλλα προστατευτικά ρούχα πρέπει να φοριούνται κατά τον χειρισμό ασθενών ζώων ή των ιστών τους και κατά τη διάρκεια των διαδικασιών σφαγής.
- Μείωση του κινδύνου μετάδοσης μέσω μετάγγισης αίματος και μεταμόσχευσης οργάνων με εφαρμογή όλων των απαραίτητων μέτρων προστασίας από τους επαγγελματίες υγείας
Βάιος Σπυρόπουλος MD, Msc
Ιατρός Βιοπαθολόγος
Επιστημονικά υπεύθυνος ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ «ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΠΙΒΛΕΨΗ»
www.iepivlepsi.gr
ιός του Δυτικού Νείλου . ΕΝΑ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ.
Αρθρογραφία γιατρού το Mediteam:
https://mediteam.gr/category/βάιος-σπυρόπουλος/
