Εισαγωγή : Η βιταμίνη Β1 είναι μία από τις οκτώ βιταμίνες Β, γνωστή και ως θειαμίνη (ο όρος θειαμίνη αναφέρεται στην περιεκτικότητά της σε θείο. Ονομάζεται Β1 επειδή ήταν η πρώτη από τις βιταμίνες του συμπλέγματος Β που αναγνωρίστηκε) . Η θειαμίνη ( βιταμίνη Β1 ) μπορεί να αποθηκευτεί στον οργανισμό μόνο για μικρό χρονικό διάστημα και μετά αποβάλλεται – συνεπώς είναι απαραίτητη μια τακτική διατροφική πρόσληψη θειαμίνης για τη διατήρηση των σωστών επιπέδων στον οργανισμό.
Πρόσληψη θειαμίνης – διατροφή
Η θειαμίνη (ή βιταμίνη Β1 ) είναι μια από τις υδατοδιαλυτές βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Η θειαμίνη υπάρχει φυσικά σε διάφορες τροφές ή προστίθεται σε ορισμένα τρόφιμα ή τη βρίσκουμε ακόμη και σε συμπληρώματα διατροφής.
Τρόφιμα πλούσια σε θειαμίνη περιλαμβάνουν δημητριακά ολικής αλέσεως, καστανό ρύζι, χοιρινό κρέας, πουλερικά, σόγια, ξηρούς καρπούς, αποξηραμένα φασόλια, μπιζέλια και ενισχυμένα ή εμπλουτισμένα προϊόντα δημητριακών.
Λειτουργίες θειαμίνης
Γενικά για το σύμπλεγμα βιταμινών Β :
Όλες οι βιταμίνες Β είναι υδατοδιαλυτές. Βοηθούν στη μετατροπή των υδατανθράκων, των λιπών και των πρωτεϊνών σε ενέργεια ή γλυκόζη.
Οι βιταμίνες Β είναι απαραίτητες για τη διατήρηση της υγείας του ήπατος, του δέρματος, των μαλλιών και των ματιών. Παίζουν επίσης ρόλο στο νευρικό σύστημα και είναι απαραίτητα για την καλή λειτουργία του εγκεφάλου.
Οι βιταμίνες Β ονομάζονται μερικές φορές βιταμίνες κατά του στρες, επειδή ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού σε περιόδους στρες.
Οσον αφορά το νευρικό σύστημα :
Η θειαμίνη ( βιταμίνη Β1 ) είναι απαραίτητη για την παραγωγή του νευροδιαβιβαστή ακετυλοχολίνη (ACh). Η ACh χρησιμοποιείται για τη μετάδοση μηνυμάτων μεταξύ των νευρώνων στον εγκέφαλό σας και είναι χρήσιμη για τη γνώση, τη μάθηση και τη μνήμη . Η θειαμίνη συμμετέχει επισης στην αποτροπή της φλεγμονής . Η θειαμίνη βοηθά το σώμα σας να αντέχει το στρες. Η έλλειψη της μπορεί να συμβάλει σε κακή διάθεση και η αποκατάσταση των φυσιολογικών τιμών μπορεί να τονώσει τη διάθεσή σας .
Μεταβολισμός :
Η θειαμίνη χρησιμεύει ως συμπαράγοντας για πολλά ένζυμα κατά τον μεταβολισμό της γλυκόζης, των πρωτεϊνών και των λιπιδίων.
Στα μονοπάτια του μεταβολισμού ειδικότερα , η θειαμίνη λειτουργεί
ως co-factor ( συμπαράγοντας ) των :
α/ pyruvate dehydrogenase ( γλυκόλυση )
β/ alpha ketoglutarate dehydrogenase ( κύκλος Krebs )
γ/ transketolase ( pentose phosphate pathway )
RDI
Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη (RDI) για ενήλικες άνω των δεκαοκτώ ετών είναι 1,2 mg/ημέρα για τους άνδρες και 1,1 mg/ημέρα για τις γυναίκες. Για τα παιδιά, τα επαρκή επίπεδα πρόσληψης είναι χαμηλότερα. Οι γυναίκες οποιασδήποτε ηλικίας που είναι έγκυες θα πρέπει να αυξήσουν την ημερήσια πρόσληψη θειαμίνης σε 1,4 mg/ημέρα.
Ανεπάρκεια θειαμίνης ( βιταμίνης B1 )
Ανεπάρκεια θειαμίνης (βιταμίνη Β1) εμφανίζεται εάν δεν διατηρηθεί η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη (RDI). Ωστόσο, η ανεπάρκεια μπορεί επίσης να εμφανιστεί λόγω διαταραχής της εντερικής απορρόφησης ή υψηλών ρυθμών απέκκρισης, όπως σε άτομα με εξάρτηση από το αλκοόλ, σύνδρομο επίκτητης ανοσοανεπάρκειας (AIDS) και υποσιτισμό. Η ανεπάρκεια βιταμίνης Β1 συναντάται πιο συχνά σε : εξάρτηση από το αλκοόλ, μεγαλύτερη ηλικία, διαβήτη, μετά από βαριατρική χειρουργική επέμβαση,σε κακοήθη νόσο, γαστρεντερικά νοσήματα , εγκυμοσύνη, γαλουχία, νηστεία, χρήση μη ισορροπημένης διατροφής , υπερθυρεοειδισμό, νεφρική ανεπάρκεια κατά την αιμοκάθαρση και σε συστηματικές λοιμώξεις.
Εκδηλώσεις ανεπάρκειας θειαμίνης ( βιταμίνης B1 ).
Η ανεπάρκεια βιταμίνης Β1 μπορεί να εμφανιστεί με διάφορα συμπτώματα. Τα πρώιμα συμπτώματα προέρχονται κυρίως από το νευρολογικό , καρδιακό και γαστρεντερικό σύστημα , όπου οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν απώλεια βάρους, ανορεξία, σύγχυση, βραχυπρόθεσμη αμνησία, ευερεθιστότητα , κακουχία, μυϊκή αδυναμία και συμπτώματα καρδιακής αιτιολογίας ( η θειαμίνη αποθηκεύεται μόνο ως 14 μέρες στο σώμα μας , μετά αποβάλλεται ) .
Το Beriberi είναι μια διαταραχή που προκαλείται από ανεπάρκεια βιταμίνης Β1, η οποία μπορεί να εμφανιστεί ως υγρός ή ξηρός τύπος.
- Το υγρό beriberi εμφανίζεται ως καρδιακή ανεπάρκεια με οιδήματα, μεγαλοκαρδία , θερμά άκρα , ταχυκαρδία και αναπνευστική δυσχέρεια.
- Το ξηρό μπέρι-μπέρι είναι κυρίως μια νευρολογική επιπλοκή που αφορά το περιφερικό νευρικό σύστημα και εμφανίζεται με περιφερική νευροπάθεια, κακουχία, μυϊκή αδυναμία, επιληπτικές κρίσεις ή έντονα τενόντια αντανακλαστικά.
Το υγρό beriberi συμπεριλαμβάνει την καρδιακή ανεπάρκεια, ενώ το ξηρό beriberi εμφανίζεται χωρίς καρδιακή ανεπάρκεια.
Εάν η ανεπάρκεια βιταμίνης Β1 παραταθεί ή αφεθεί χωρίς θεραπεία, ένα άτομο κινδυνεύει να εμφανίσει προχωρημένα συμπτώματα ανεπάρκειας .
Αυτό ονομάζεται σύνδρομο Wernicke-Korsakoff (WKS). Είναι πιο συχνό σε άτομα με χρόνια κατανάλωση/κατάχρηση αλκοόλ, σοβαρές γαστρεντερικές διαταραχές, κακοήθειες, χρήση ναρκωτικών και AIDS. Παρουσιάζεται σε δύο φάσεις.
- Η εγκεφαλοπάθεια Wernicke (WE) εμφανίζεται πρώιμα και εκδηλώνεται με πολυνευροπάθεια, αταξία, οφθαλμοπληγία και ανωμαλίες βάδισης.
- Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, μπορεί τελικά να εξελιχθεί σε ψύχωση Korsakoff (KS) με σημάδια σοβαρής βραχυπρόθεσμης αμνησίας, αποπροσανατολισμού, σύγχυσης και παραισθήσεων.
Βιβλιογραφία
Fulgoni VL, Keast DR, Bailey RL, Dwyer J. Foods, fortificants, and supplements: Where do Americans get their nutrients? J Nutr. 2011 Oct;141(10):1847-54.
Lonsdale D. Thiamin. Adv Food Nutr Res. 2018;83:1-56
Frank LL. Thiamin in Clinical Practice. JPEN J Parenter Enteral Nutr. 2015 Jul;39(5):503-20.
Kumar N. Neurologic presentations of nutritional deficiencies. Neurol Clin. 2010 Feb;28(1):107-70.
Thomson AD, Marshall EJ. The natural history and pathophysiology of Wernicke’s Encephalopathy and Korsakoff’s Psychosis. Alcohol Alcohol. 2006 Mar-Apr;41(2):151-8
Sriram K, Manzanares W, Joseph K. Thiamine in nutrition therapy. Nutr Clin Pract. 2012 Feb;27(1):41-51
Αρχείο του ιατρού
Κωνσταντινοπουλος Παναγιωτης
Ειδικός παθολογος με εξειδίκευση στο ΣΔ
Αρτακης 100 , Νεα Σμυρνη
Δείτε το κανάλι του ιατρού στο youtube
