-Τι είναι οι ακτινικες υπερκερατωσεις;
Οι ακτινικες υπερκερατωσεις αποτελούν συχνή αιτία προσέλευσης στο δερματολογικό ιατρείο. Πρόκειται για πλάκες κόκκινου ή καφέ χρώματος με χαρακτηριστική την εμφάνιση λεπιού στην επιφάνεια τους. Το λέπι μπορεί να είναι λεπτό ή παχύτερο. Ακτινικές υπερκερατώσεις βλέπουμε συχνά σε φωτογηρασμένα δέρματα και σε εκτεθειμένες επιφάνειες σε ηλικιωμένους αλλά και νεότερους πλέον ασθενείς. Οι πιο συχνές θέσεις εμφάνισης των βλαβών είναι στο πρόσωπο, το τριχωτό, τα πτερύγια των αυτιών, την ράχη, τις ραχιαίες επιφάνειες των χεριών. Συνήθως οι ακτινικες υπερκερατωσεις δεν έχουν συμπτώματα ή μπορεί να συνοδεύονται από ήπια φαγούρα.
-Που οφείλεται η εμφάνιση των ακτινικών υπερκερατώσεων;
Η κύρια αιτία εμφάνισης είναι η μακροχρόνια απροφύλακτη έκθεση των περιοχών του δέρματος που πάσχουν στην υπεριώδη ακτινοβολία. Το δέρμα μας είναι ένα όργανο με μεγάλη «μνήμη» που εκδηλώνει βλάβες εξαιτίας της αθροιστικής και πολύχρονης επιβλαβούς δράσης του ήλιου.
-Είναι η ακτινική υπερκεράτωση δερματικός καρκίνος;
Η ακτινική υπερκεράτωση σε παθολογοανατομικό επίπεδο περιγράφεται ως εντοπισμένο στην επιδερμίδα υψηλής διαφοροποίησης ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα.
Ωστόσο ο όρος καρκίνος είναι βαρύς για μια βλάβη που μπορεί να παραμείνει για πάρα πολλά χρόνια χωρίς χειροτέρευση. Συνεπώς με βάση την κλινική συμπεριφορά της ακτινικής κεράτωσης προτιμούμε να την θεωρούμε σαν προκαρκινική βλάβη.
Ουσιαστικά η εμφάνιση ακτινικών υπερκερατώσεων είναι ένα καμπανάκι προειδοποίησης για τον ασθενή. Σημαίνει ότι το δέρμα έχει πλέον εξαντλήσει τις αντοχές του στην υπεριώδη ακτινοβολία και χρειάζεται προστασία, θεραπεία και παρακολούθηση.
-Πως θεραπεύονται οι ακτινικες υπερκερατωσεις;
Οι ακτινικές υπερκερατώσεις αντιμετωπίζονται με συντηρητικές και επεμβατικές μεθόδους. Αυτό που πρέπει να γνωρίζουν οι πάσχοντες είναι ότι το θεραπευτικό πλάνο είναι μακρύ, ιδιαίτερα σε περίπτωση που υπάρχουν πολλές βλάβες.
Τα κυριότερα συντηρητικά μέσα είναι
- Τοπικά σκευάσματα με ρετινοειδή
- Τοπική εφαρμογή δικλοφενάκης
- Τοπική εφαρμογή ανοσοτροποποιητικών ουσιών (ιμικουιμόδη, ingenol mebutate, 5-FU)
- 5-ALA ή M-ALA για φωτοδυναμική θεραπεία με χρήση ειδικής λάμπας ή ηλιακού φωτός
Οι συντηρητικές μέθοδοι θεραπείας είναι εξαιρετικά δημοφιλείς σε «θεραπείες πεδίου» δηλαδή σε εφαρμογή τους επάνω σε περιοχές που πάσχουν βαριά από πολλαπλές ακτινικες υπερκερατωσεις.
Τα κυριότερα επεμβατικά μέσα είναι
- Κρυοθεραπεία
- Δερμοαπόξεση
- Καυτηριασμός με λέιζερ διοξειδίου CO2
- Καυτηριασμός με διαθερμοπηξία
Με τις επεμβατικές μεθόδους στοχεύουμε στην καταστροφή συγκεκριμένων βλαβών.
Συχνά απαιτείται συνδυασμός επεμβατικών και συντηρητικών μεθόδων θεραπείας για να επιτύχουμε ένα καλό αποτέλεσμα.
-Πως θεραπεύεται μια ακτινική υπερκεράτωση με κρυοθεραπεία;
Η κρυοθεραπεία είναι η πιο κοινή επεμβατική μέθοδος καταστροφής μιας ακτινικής υπερκεράτωσης. Εκτελείται από το δερματολόγο με εφαρμογή υγρού αζώτου πάνω στη βλάβη. Η θεραπεία είναι γρήγορη και εκτελείται χωρίς αναισθησία. Το αίσθημα κατά την εφαρμογή είναι ένα καλώς ανεκτό τσίμπημα. Αμέσως μετά από 24 ώρες στην περιοχή της ακτινικής κεράτωσης εμφανίζεται ξερό κακάδι που πέφτει μόνο του μετά από λίγες μέρες. Το καινούργιο δέρμα είναι ροδαλό και χρειάζεται αντηλιακή προστασία.
Προτιμούμε η κρυοθεραπεία των ακτινικών υπερκερατώσεων να αποφεύγεται τους θερινούς μήνες.
-Πόσο συχνά υποτροπιάζει μια ακτινική υπερκεράτωση;
Η ακτινική υπερκεράτωση είναι ιδιαίτερα «πεισματάρα» και ανθεκτική στην θεραπεία. Ο λόγος είναι ότι είναι πολύ δύσκολή η πλήρης καταστροφή όλων των μεταλλαγμένων από την υπεριώδη ακτινοβολία επιδερμιδικών κυττάρων. Για αυτό απαιτούνται μακρά θεραπευτικά πλάνα με πολλές συνεδρίες καυτηριασμού και χρήση τοπικών αγωγών.
-Πόσο συχνά εξελίσσεται μια ακτινική υπερκεράτωση σε καρκίνο δέρματος;
Η πιθανότητα αλλαγής μιας ακτινικής υπερκεράτωσης σε ακανθοκυτταρικό καρκίνο δέρματος είναι μικρή. Ωστόσο έχει βρεθεί ότι περιοχές που έχουν πολλές και αθεράπευτες ακτινικες υπερκερατωσεις εμφανίζουν συχνότερα δερματικό καρκίνο. Γι’ αυτό απαιτείται η τακτική παρακολούθηση και θεραπεία αυτών των βλαβών.
–Προφυλακτικά μέσα για ασθενείς με ακτινικες υπερκερατωσεις
Στους ασθενείς με ακτινικές υπερκερατώσεις είναι απαραίτητη η χρήση προφύλαξης από τον ήλιο. Συνιστάται η χρήση αντηλιακού με υψηλό δείκτη προστασίας (SPF>50). Επίσης ενθαρρύνεται η χρήση καπέλου και ρούχων με μακριά μανίκια ιδιαίτερα για αυτούς που εργάζονται στην ύπαιθρο.
Καζάκος Χαράλαμπος
δερματολόγος-αφροδισιολόγος
http://www.kazakos-derma.gr
Τα άρθρα του γιατρού στο mediteam.gr
https://mediteam.gr/category/καζακοσ-χ/
Διαδυκτιακό κανάλι:
YouTube
Ακολουθείστε τον ιατρό στα social:
Σημειωση : η αρθρογραφία του Mediteam έχει σκοπό την ενημέρωση . Για διαγνωστικά η θεραπευτικά ζητήματα απευθυνθείτε αποκλειστικά στον ιατρό σας .
